Polifenol Nedir ve Ne İfade Eder

Sağlıklı beslenme söz konusu olduğunda genellikle vitaminlar, mineraller, antioksidanlardan bahsedilir -ancak sağlığımız için sessizce harikalar yaratan başka güçlü bir bileşik daha vardır: polifenoller.

Bu doğal bileşikler, meyveler, sebzeler, kuruyemişler, koyu çikolata, kırmızı şarap ve özellikle Natürel Sızma Zeytinyağı (EVOO) gibi bitki bazlı pek çok besinde bulunur. Peki polifenoller tam olarak nedir ve neden bu kadar faydalı kabul edilirler?

Polifenollerin Gücü

Polifenoller esas olarak, antioksidan ve anti-inflamatuar (iltihap önleyici) özelliklere sahip mikro besinlerdir. Serbest radikaller olarak bilinen ve hücre hasarına yol açarak diyabet, kalp hastalıkları ve hatta kanser gibi kronik hastalıklara neden olabilecek kararsız molekülleri etkisiz hale getirirler.

Bilinen 8.000’den fazla polifenol türü vardır ve bunlar dört ana kategoriye ayrılır:

1. Flavonoidler
   Elma, soğan, kırmızı lahana, bitter çikolata ve EVOO gibi besinlerde bulunur. Tüm polifenollerin yaklaşık %60’ını oluşturur.

2. Fenolik Asitler
   Yaklaşık %30’unu oluştururlar. Meyveler, sebzeler, tohumlar ve tam tahıllarda bulunur.

3. Polifenolik Amidler
   Acı biber ve yulaf gibi besinlerde bulunur.

4. Diğer Polifenoller
   Kırmızı şarap, meyveler, zerdeçal ve diğer renkli bitkisel gıdalarda bulunur.

Her Polifenol Eşit Değildir

Her “polifenol bakımından zengin” etiketli yiyeceğin aynı faydayı sağladığını düşünmek cazip olabilir, ama iş o kadar basit değil. Gıdanın kaynağı, tarım yöntemleri, saklama koşulları ve pişirme şekilleri gibi faktörler, bu bileşiklerin tabağınıza gelene kadar ne kadar güçlü kalacağını belirler.

Evet, polifenol takviyeleri mevcut, ancak etkinlikleri hâlâ tartışmalıdır—ve bazı durumlarda, potansiyel yan etkiler faydalarından ağır basabilir. Bu nedenle polifenolleri gerçek, bütün gıdalardan almak genellikle daha iyi bir seçimdir.

Hangi Gıdalar Polifenol Bakımından Zengindir?

Polifenoller bitki dünyasında yaygındır, ancak bazı gıdalar öne çıkar. İşte en zengin kaynaklardan bazıları:

Meyveler:
Zeytin, yaban mersini, böğürtlen, ahududu, çilek, kiraz, elma, kuşüzümü, üzüm, nar, turunçgiller, kayısı, şeftali, armut

Sebzeler:
Brokoli, kırmızı marul, patates, ıspanak, havuç, kuşkonmaz, enginar

Kuruyemişler & Tohumlar:
Pekan cevizi, fındık, ceviz, badem, keten tohumu, kestane

Baklagiller:
Siyah fasulye, beyaz fasulye, soya fasulyesi, tofu, tempeh

Otlar & Baharatlar:
Karanfil, kimyon, köri baharatı, fesleğen, maydanoz, karaman kimyonu

Tahıllar:
Yulaf, çavdar, tam buğday

Diğer:
Bitter çikolata, kırmızı şarap, kahve, sirke, kakao tozu ve elbette natürel sızma zeytinyağı

Polifenol alımınızı doğal yoldan artırmak istiyorsanız bu gıdalar harika bir başlangıç noktasıdır.

Neden Natürel Sızma Zeytinyağı (EVOO) Bir Polifenol Gücüdür?

Tüm bu kaynaklar arasında, yüksek kaliteli EVOO, eşsiz ve güçlü polifenol içeriğiyle öne çıkar. İçeriğinde 30’dan fazla biyoaktif polifenol bulunur, bunlardan bazıları şunlardır:

• Hidroksitirosol

• Tirosol

• Kafeik asit

• Ferulik asit

• Vanilik asit

• p-Kumarik asit

• o-Kumarik asit

Ancak EVOO’yu gerçekten özel kılan şey, sadece zeytinyağında bulunan bazı polifenollerdir:

Oleokantal

İbuprofen’e benzer anti-inflamatuar etkisiyle bilinir. Beyin sağlığını destekler, Alzheimer’ın ilerlemesini yavaşlatabilir ve tümör oluşumunu baskılayıcı etkileriyle kardiyovasküler koruma sağlayabilir. Ayrıca EVOO’ya keskinlik ve boğazda yakıcılık hissi veren bileşiktir -özellikle erken hasat yağlarda belirgindir.

Oleasein

Hidroksitirosol türevidir ve zeytinyağındaki en güçlü antioksidan olarak kabul edilir.

Oleuropein Aglycone

Güçlü antioksidan koruma sağlar ve bilişsel sağlığı desteklediğine inanılır.

Ligstroside Aglycone

Güçlü antioksidan ve anti-metastatik aktiviteye sahiptir.

Her Zeytinyağı Aynı Değildir

Ancak dikkat: her zeytinyağı şişesi bu faydaları sunmaz. EVOO’nun polifenol içeriği şu faktörlere bağlıdır:

• Zeytin türü

• Hasat zamanı (erken hasat = daha yüksek fenolik içerik)

• Tarım uygulamaları

• İşleme teknikleri

• Saklama ve şişeleme koşulları

Bu yüzden yüksek fenollü EVOO tamamen ayrı bir kategoridedir -ve genellikle market raflarında bulunmaz. Soğuk sıkım, filtresiz, erken hasat edilmiş ve sıkı kalite kontrolü altında üretilir.

Bitirirken

Polifenoller küçük moleküller olabilir, ama sağlık söz konusu olduğunda etkileri büyüktür. İster kırmızı şarabınızı yudumlarken, ister bitter çikolatanızdan bir kare yerken ya da salatanızın üzerine taze EVOO gezdirirken, vücudunuza uzun ömür ve canlılık sağlayan bileşenler sunuyorsunuz.

Eğer günlük olarak güçlü polifenol almak istiyorsanız, yüksek fenollü natürel sızma zeytinyağı bunu yapmanın en etkili—ve en lezzetli -yollarından biridir.